Wet kwaliteitsborging

Op 1 januari 2024 geldt de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB). Eerder controleerde de gemeente vooraf of een bouwplan aan de regels van het Bouwbesluit voldoet. Na de invoering van de WKB doet een kwaliteitsborger, een onafhankelijke partij, dat bij bouwwerken met een laag risico (gevolgklasse 1) - zoals een nieuwe grondgebonden woning. Vanaf 1 januari 2024 moet u zelf een kwaliteitsborger inhuren voor bouwplannen. Via de vergunningscheck in het omgevingsloket controleert u of uw bouwplan onder de Wkb valt.

Wat u moet doen

Stap 1: Vergunningscheck en controle Wkb

Met de vergunningcheck weet u snel of u voor uw plan een vergunning nodig heeft of een melding moet maken. U controleert hier ook of uw bouwplan onder de Wkb valt. De vergunningscheck voert u uit in het Omgevingsloket.

Stap 2: Kwaliteitsborger inhuren

U huurt zelf een kwaliteitsborger in. In de lijst met kwaliteitsborgers vindt u een lijst met kwaliteitsborgers en instrumenten.  Een instrument is een goedgekeurde werkwijze die de kwaliteitsborger gebruikt om de bouw te controleren. De kwaliteitsborger stelt een risicobeoordeling en borgingsplan op.

Stap 3: Aanvragen omgevingsplanactiviteit

Minimaal 8 weken voor de start van de bouwactiviteiten vraagt u een omgevingsplanactiviteit aan via het Omgevingsloket.

Stap 4: Indienen bouwmelding

Minimaal 4 weken voor de start van de bouwactiviteiten dient u een bouwmelding in via het Omgevingsloket. U geeft het volgende aan:

• Dat het gaat om een bouwwerk in gevolgsklasse 1
• De kwaliteitsborger
• Welk instrument
• Risicobeoordeling en borgingsplan die zijn opgesteld door de kwaliteitsborger.

Een toezichthouder beoordeelt de stukken aan de hand van de wettelijke eisen en de omgevingsveiligheid.

Stap 5: Melding start

U geeft altijd een start- en gereedmelding door. Deze melding maakt u via Mijn Omgevingsloket. Een melding voor de start van de bouw geeft u minimaal twee dagen voor de aanvang van de bouwwerkzaamheden door.

Stap 6: Controle door kwaliteitsborger

Tijdens de bouw controleer de kwaliteitsborger:

• De kwaliteit van het bouwwerk
• Of aan de inhoud van het borgingsplan wordt voldaan

Stap 7: Controle door gemeente

De gemeente kan tijdens de bouw controles uitvoeren en waar nodig handhaven. Ook wordt er gecontroleerd op de omgevingsveiligheid.

Stap 8: Gereedmelding

Minimaal 2 weken voor u het gebouw gaat gebruiken dient u via het Omgevingsloket in:

• Gereedmelding
• Verklaring van de kwaliteitsborger

Als het tijdig melden niet gebeurt dan bent u in overtreding. U mag het bouwwerk niet in gebruik nemen.

Stap 9: Gebouw gebruiken

Binnen 2 weken hoort u van de gemeente of de gereedmelding en verklaring van de kwaliteitsborger akkoord zijn, of op welke termijn u verder informatie krijgt. Bij akkoord mag u het bouwwerk in gebruik nemen.

Wat u moet weten

De Wkb wordt sinds 1 januari 2024 stapsgewijs ingevoerd en geldt specifiek voor (ver)bouwplannen.

• Vanaf 1 januari 2024 geldt de wet voor nieuwbouwplannen voor weinig risicovolle bouwwerken onder gevolgklasse 1.
• Op 1 januari 2025 volgen dan de verbouwplannen voor weinig risicovolle bouwwerken onder gevolgklasse 1.
• Het is nog onbekend wanneer de wet voor alle bouwplannen voor gevolgklasse 2 en 3 in werking treedt.

De Wet Kwaliteitsborging geldt niet voor aanvragen gedaan voor invoering van deze wet. Deze vallen - inclusief eventueel bezwaar en beroep en toezicht - onder het oude recht, namelijk de Wabo.

De kwaliteitsborger

De kwaliteitsborger is een onafhankelijke partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert. De kwaliteitsborger controleert of het bouwplan voldoet aan de regels, voor- en tijdens de bouw zoals:

• Constructieve veiligheid zoals de fundering en stabiliteitswanden.
• Brandveiligheid zoals brandwerendheid van constructies en vluchtroutes.
• Energiegebruik zoals de toepassing van isolatie en energiezuinige installaties.

Om welke bouwwerken gaat het?

Bouwwerken zijn verdeeld in verschillende groepen. Dit noemen we gevolgklassen. Hoe groter de gevolgen kunnen zijn als iets misgaat bij de bouw, hoe zwaarder de eisen zijn. De Wkb geldt voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico. Het gaat om:

• Op de grond gebouwde woningen, ook met bijvoorbeeld garage en kantoor aan huis.
• Bedrijfsgebouwen van maximaal 2 verdiepingen, ook met een klein kantoor of kleine kantine.
• Aanbouwen aan overige gebruiksfuncties van maximaal 2 bouwlagen, bijvoorbeeld een magazijn bij een winkel.
• Kleine fiets- en voetgangersbruggen van maximaal 20 meter, die niet over een rijksweg of provinciale weg liggen.
• Andere bouwwerken van maximaal 20 meter hoog, zoals masten en antennes.
• Woonboten.
• Vakantiewoningen.

Bouwwerken die niet onder de WKB vallen:

In eerste instantie zal de Wkb alleen voor nieuwbouw gelden, en pas één jaar na invoering voor verbouwingen van bouwwerken onder gevolgklasse 1. De volgende bouwwerken vallen voor nu niet onder de Wkb:

• Rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten.
• Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is.
• Bouwactiviteiten waarbij er sprake is van een gelijkwaardige oplossing voor brand- of constructieve veiligheid, inclusief toepassing NEN 6060 en 6079.